Rilka Petkova

Το 2010 και η δεκαετία που έρχεται

6 януари 2011 г. в 12:57

Το παρακάτω κείμενο είναι του πατέρα μου κι αναφέρεται κυρίως στη Βουλγαρική πραγματικότητα. Τώρα, εμένα γιατί μου ακούγεται τραγικά όμοιο με την ελληνική πραγματικότητα?

Πρώτα όμως μερικές συστάσεις (καθώς το κείμενο, αν και απλά δοσμένο, έχει αμιγώς επιστημονικό και πολιτικό χαρακτήρα):

Ο πατέρας μου, Πέτκο Σιμεόνοβ Πετκόβ, είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας, με ειδίκευση στην Κοινωνιολογία και διακεκριμένο στλελεχος του Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας για πολλά χρόνια, με μεγάλη εμπειρία στις δημογραφικές και κοινωνιολογικές έρευνες. Το 1989, με την έναρξη του εκδημοκρατισμού της Βουλγαρίας, λόγω φρονήματος, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της δημοκρατικής αντιπολίτευσης και συντέλεσε με τη δράση του στο να χαράξει η χώρα μια πιο φιλελεύθερη και δημοκρατική πορεία. Δυστυχώς όμως, όπως και στην Ελλάδα, συνήθως οι έντιμοι άνθρωποι δεν έχουν και πολύ μεγάλο μέλλον στην πολιτική, οπότε και αποσύρθηκε. Σήμερα, διδάσκει πολιτικές επιστήμες στα πανεπιστήμια της Σόφιας και της Φιλιππούπολης, ελπίζοντας να συντελέσει έστω και λίγο στην διαμόρφωση έντιμων και με όραμα πολιτικών προσωπικοτήτων, που θα καταφέρουν μελλοντικά να εξυγιάνουν την πολιτική ζωή της Βουλγαρίας. Αποστασιοποιημένος από την πολιτική δράση πια, δεν παύει να παρακολουθεί ενεργά την πολιτική και να εκφράζει τη γνώμη του δημοσίως, όποτε και όπως μπορεί. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μια από αυτές τις εκφράσεις.

(όχι ότι καμαρώνω για τον πατέρα μου σαν το γύφτικο σκεπάρνι... :), μην το πεις)

Το 2010 και η δεκαετία που έρχεται

(Ο κόσμος σε τέσσερα σημεία, σε επτά η Βουλγαρία και ένα ειδικά για μένα)
του Petko Simeonov, την Δευτέρα, 3 Ιανουαρίου 2011 στις 1:33 μ.μ.

1. Η κρίση μας έπληξε όχι μόνο λόγω των αναπόφευκτων κύκλων της οικονομίας, αλλά προφανώς ξεκίνησε και ενισχύθηκε από τα ανεξέλεγκτα παιχνίδια του μεγάλου χρηματιστικού κεφαλαίου. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι. Έτσι ενισχύθηκαν και οι αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του σύγχρονου καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός χρειάζεται μεταρρύθμιση.

2. Παντού υπάρχουν προβλήματα με τις συντάξεις, την υγεία και την εκπαίδευση. Η γήρανση του πληθυσμού στις πλούσιες χώρες είναι μόνο προάγγελος των δημογραφικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κόσμος – στα μισά του εικοστού πρώτου αιώνα, η πίεση που θα δημιουργηθεί από τις δημογραφικές δυσαναλογίες: ηλικιακές και φυλετικές (μεταξύ ανδρών και γυναικών) θα προκαλέσει απρόβλεπτες εξελίξεις στην Ευρώπη, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία, την Αφρική ... Δεν θα υπάρξει ανεπηρέαστη χώρα.

3. Παντού στον κόσμο, μεγάλες κοινότητες – κρατικές, εθνικές, εθνογραφικές δεν καταφέρνουν να προσαρμοστούν στη σύγχρονη κοινωνία. Συντηρούνται με παραοικονομικές δραστηριότητες, ζουν έναν παρασιτικό τρόπο ζωής, υπόκεινται σε άγραφους (μη κρατικούς ) νόμους και ιεραρχίες, μοιράζονται κοινές αξίες, που διαταράσσουν τη σύννομη κοινωνική τάξη. Οι ενδοκρατικές συγκρούσεις μπορεί να επεκταθούν σε εμφύλιο πόλεμο και την διάλυση κρατών. Το όριο μεταξύ πρωτοτυπίας και έλλειψης αγωγής είναι δυσδιάκριτο και συνεχίζει να μικραίνει, γεγονός που θα αλλοτριώσει τις βασικές αρχές του σύγχρονου πολιτισμού. Η έννοια της νόμιμης (κρατικής) βίας είναι δυνατό να κομματικοποιηθεί και να πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις (βλ. Δικτατορίες και ολοκληρωτικά καθεστώτα).

4. Η εκδήλωση των αναρχικών στοιχείων τις τελευταίες εβδομάδες, προστιθέμενη σε αυτήν των ισλαμιστών τρομοκρατών, υποδεικνύει ότι το πρόβλημα της τρομοκρατίας, όπως και η δραματική έκφραση της ατομικής εξέγερσης κατά της κοινωνίας και των μαζικών αποκλίσεων – της διαφθοράς, της παραοικονομίας, της κατάχρησης της εξουσίας και του πλούτου, θα ενισχύσει τη σημασία της χώρας που θα οδηγούσε σε επανεξέταση της πολιτικής. Για να ενισχυθεί ο ρόλος του κράτους, θα ενθαρρύνονται και γεωπολιτικές συγκρούσεις σε παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων, που δεν θα "ρωτούν τι πιστεύουν οι πολιτικοί αναλυτές." Ως αποτέλεσμα αυτών, στην πολιτική θα αποκτήσουν ένα νέο ρόλο - η ιστορία, η εθνική ταυτότητα, η θρησκεία, η διακυβέρνηση, η αλλαγή, η εξουσία, η γλώσσα.

5. Η κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοβ είναι η πιο ελκυστική των τελευταίων είκοσι ετών. Για εκείνους που είναι εξοργισμένοι, συστήνω μόνο να αναζητήσετε τις εφημερίδες από την εποχή των προηγούμενων κυβερνήσεων - αρχίστε από τις συμβουλές για εκκαθάριση του Φιλίππου και τελειώστε στις ανταλλαγές με την Τρόϊκα. Και μετά την αναδρομή αυτή, ρωτώ: το “Χολιγουντιανό σενάριο” της Kalina είναι πιο επικίνδυνο για τη Βουλγαρία (κάτι σαν τη δική μας Τζούλια ας πούμε), ή η άρνηση μιας σειράς κυβερνήσεων να ασχοληθούν με το θέμα της αυθαίρετης κατασκευής? Ποιο προτιμάτε ως «θέαμα»: την εν ψυχρώ εκτέλεση του Ηλεία Παβλόβ ή η σύλληψη του Νικολάι Τσόνεφ; (μαφιόζοι και οι δύο) Το σπίτι του Μπίσεροβ ή τα διαμερίσματα του Τσβετάνοφ; (διευθαρμένοι πολιτικοί και οι δύο) .. Η πολιτική του Μπόικο Μπορίσοβ, που ανέλαβε να «τελειώσει» (με τα λάθη του παρελθόντος) και «τη δημιουργία νέας τάξης», αν και συνοδεύεται από μια γελοία ανικανότητα και αναποφασιστικότητα, ή θα συνεχιστεί στις επόμενες κυβερνήσεις, ή η Βουλγαρία θα μπει σε μια κατάσταση ιδιαίτερης ένταξης στην ΕΕ, την οποία θα ονομάσω το – “απομονωμένο βάλτο”.

6. Καθυστερούν οι μεταρρυθμίσεις και πρώτη πρώτη- η διοικητική και δεν υπάρχει εθνικό όραμα για την ανάπτυξη της Βουλγαρίας. Το έλλειμμα αξιών στη λειτουργία και τις πολιτικές σχετικά με το προσωπικό των θεσμικών οργάνων έχει γίνει παράδοση, αλλά με τις νέες συνθήκες, αυτό απειλεί την ύπαρξη του κράτους περισσότερο από τους πολέμους του εικοστού αιώνα.

Κάθε μία από τις πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο, μπορούν να προσδιορίζονται με επίθετα: αξιολύπητη, ασήμαντη, διεφθαρμένη, φθαρμένη, ανίκανη. Τα κόμματα δεν έχουν ιδεολογία, και το κομματικό έχει ισοπεδώσει το κρατικό.

7. Η ύπαρξη μη κομματικών, σκοτεινών δομών, που επηρεάζουν την πολιτική ζωή συνεχίζεται. Η σκιώδης εξουσία έχει απλώσει τα πλοκάμια της όχι σαν χταπόδι, αλλά σαν κοπάδι χταποδιών χωρίς βοσκό. Αυτό, σε συνδυασμό με τη χαοτική και ανήθικη επίσημη πολιτική, δίνει μια δέσμη των αποτελεσμάτων: απάθεια, φυγή, επιθυμία για εξέγερση. Τα τρία κήτη, στα οποία στηρίζεται η χώρα, είναι εγωιστικά αισθήματα μιας εδραιωμένης κοινωνικής τάξης: ότι αυτή είναι υγιής, δίκαιη, σαφής και επιθυμητή προοπτική. Τα τρία κήτη ασθενούν βαριά.

8. Ωστόσο, η σχέση με την εξουσία εξακολουθεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας του εισοδήματος των ανθρώπων και της επιτυχίας των επιχειρήσεων. Η αγορά είναι υπανάπτυκτη – παραοικονομία, καρτέλ, λαθρεμπόριο, μονοπώλια, ομάδες εξουσίας, κυβερνητικές παρεμβάσεις, κακή δικαιοσύνη, εγχώρια εγκληματικότητα, μαφία ... Η διαφθορά δεν υποχωρεί. Στα ευρωπαϊκά προγράμματα συνεχίζει κυριαρχία της αδιαφάνειας, με νέες μορφές. Το παιγνίδι με τις προϋποθέσεις για το δικαίωμα συμμετοχής σε διαγωνισμό, γίνεται βασικός παράγοντας στην κατάχρηση των πόρων.

Ο κρατικός προϋπολογισμός, η δομή και η παρακολούθηση της εκτέλεσής του, δεν έγιναν ποτέ αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και έφυγαν από τον κλειστό κύκλο των εμπλεκόμενων ειδικών.

Μπορούμε να αναμένουμε ότι η δεύτερη δεκαετία αυτού του αιώνα, θα συνδεθεί με την ορατή οικονομικοποίηση της σκέψης των μαζών και της πολιτικής (των πολιτών) πίεσης σε θέματα που αφορούν σε οικονομικές δραστηριότητες.

9. Η αποκάλυψη των φακέλων συνεχίζεται (γίνεται λόγος για φακέλους των μυστικών υπηρεσιών, που συγκέντρωναν πληροφορίες των δοσίλογων “συνεργατών” του προηγούμενου “κομουνιστικού” καθεστώτος). Όπως είπε ένας φίλος, "νόμιζα ότι έχω αναισθητοποιηθεί για όλα, αλλά η αποκάλυψη ορισμένων ονομάτων πραγματικά μου παγώνει του αίμα. Αν δεν ξέραμε πως, εκείνο τον καιρό, κολακεύονταν μερικοί ακόμη και από την παραμικρή εκδήλωση προσοχής Εκείνης της Εξουσίας, πώς φούσκωναν και καμάρωναν σαν παγόνια, και πως, στο τέλος, αφηνιασμένοι έπεσαν κατά πάνω της, για να ισχυρίζονται σήμερα, ότι ποτέ κανέναν δεν συκοφάντησαν και ότι το όνομά τους κατά λάθος βρέθηκε μεταξύ των πληροφοριοδοτών των Μυστικών Υπηρεσιών, θα λέγαμε ας πάει στα κομμάτια. Αλλά είναι αυτοί “οι αθώοι”, που μετά τις αλλαγές, με έναν παράξενο τρόπο μαζικά κατέλαβαν καίριες θέσεις μεταξύ των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων, των μέσων ενημέρωσης και των δομών προβληματισμού. Ο απολογισμός αυτού του γεγονότος βρίσκεται μπροστά μας και τα αποτελέσματά του θα είναι σημαντικά, τουλάχιστον από ηθικής πλευράς, αν έχουμε το θάρρος και τη δύναμη να αναθεωρήσουμε τη ζωή μας – την καθημερινότητά της, τις γιορτές και τις εκστάσεις της

Η δεύτερη δεκαετία θα είναι μια δεκαετία της κάθαρσης, αν δεν την κάνουμε θα πεθάνουμε ως έθνος.

10. Συνεχίζεται η εξαθλίωση του πληθυσμού. Οι νόμοι και οι κοινωνικές πρακτικές δεν αναπτύσσονται με στόχο την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας, της ιδιωτικής ζωής, της αξιοπρέπειας και της τιμή του ατόμου. Η μικρή ιδιοκτησία συνθλίβεται από όλες τις μεριές. Με την ίδια ευκολία και ατιμωρησία μπορούν να ληστέψουν έναν άνθρωπο, να τον ξυλοκοπήσουν, να τον συλλάβουν, να τον συκοφαντήσουν...

Επιτέλους, η μάχη κατά της φτώχειας πρέπει να γίνει πιο σημαντική από την "προσέλκυση ξένων επενδύσεων”.

11. Αυτά που πραγματικά μπορούν να συμβάλουν στον ταχύτερο εξευρωπαϊσμό της χώρας είναι: εμείς οι ίδιοι να αλλάξουμε, ο εξευρωπαϊσμός των μορφών συνεργασίας στην επίλυση ζητημάτων κοινού ενδιαφέροντος, η ενθάρρυνση της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ και των δημοσιογράφων, η κάθαρση της πολιτικής ζωής του τόπου και της νομενκλατούρας από αντεθνικά στοιχεία, η εκμάθηση ξένων γλωσσών από το νηπιαγωγείο (η εκμάθηση γλωσσών της ΕΕ, θα διευκολύνει ιδιαίτερα την εξέλιξη της επικοινωνίας και την αγορά εργασίας), η προώθηση της κατάρτισης - ως επί το πλείστον μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου- σε μεγάλα δυτικά πανεπιστήμια

Η δεύτερη δεκαετία θα είναι η δεκαετία μιας νέας πολιτικής γλώσσας.

12. Οφείλω να ομολογήσω ότι για άλλη μια φορά έλαβα μια σειρά από στοιχεία που αποδεικνύουν ότι δεν είμαι τέλειος. Προσπαθώ σκληρά για να αποδεχτώ αυτό το γεγονός, αλλά πέρυσι παρατήρησα ότι όλο και συχνότερα μου είναι παντελώς αδιάφορο. Επομένως, κατά τις επόμενες δέκα εικοσαετίες, αναμένεται να πολεμώ την αδιαφορία.